Thời gian sống của tinh trùng sau khi xuất tinh đóng vai trò quan trọng trong khả năng thụ thai. Với nam giới khỏe mạnh, tinh trùng có thể sống trong môi trường tử cung và ống dẫn trứng từ 3 đến 5 ngày nhờ vào dịch nhầy cổ tử cung, đủ để di chuyển gặp trứng nhằm thực hiện quá trình thụ tinh. Tuy nhiên, nếu tinh trùng yếu do số lượng, chất lượng hoặc khả năng di chuyển giảm sút thì thời gian sống của chúng sẽ bị rút ngắn, gây khó khăn trong việc kết hợp với trứng.
Hiểu rõ về các yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến tuổi thọ cũng như khả năng di chuyển của tinh trùng sẽ giúp các cặp đôi tối ưu hóa khả năng sinh con. Hãy cùng Oichin tìm hiểu thêm về vấn đề này qua bài viết dưới đây nhé!
Tinh trùng có thể sống bao lâu?
Thời gian sống của tinh trùng sau khi xuất tinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố bao gồm môi trường và điều kiện xung quanh tinh trùng. Nghiên cứu từ Đại học Harvard cho thấy tinh trùng có thể mất khả năng hoạt động chỉ trong vài phút nếu không được bảo vệ trong môi trường ẩm ướt và ấm áp. Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng hơn 10% tinh trùng có thể mất khả năng sống ngay sau khi rời khỏi cơ thể, khoảng 15% trong số đó không thể di chuyển hiệu quả nên làm giảm khả năng thụ thai.
Theo một nghiên cứu từ Viện Sức khỏe Quốc gia Mỹ (NIH), sự giảm sút khả năng di chuyển của tinh trùng trong môi trường phòng thí nghiệm có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thụ tinh, bởi tinh trùng cần khả năng bơi vượt qua các lớp tế bào của trứng để thực hiện quá trình thụ tinh. Các yếu tố như nhiệt độ, độ pH và độ ẩm có thể làm thay đổi đáng kể thời gian sống của tinh trùng.
Vậy thời gian sống của tinh trùng ở từng môi trường cụ thể sẽ là bao lâu?
Trong cơ quan sinh dục nam
Tinh trùng được sản xuất trong tinh hoàn mang thông tin di truyền từ người cha, với kích thước rất nhỏ bé, chỉ có thể quan sát được qua kính hiển vi. Hình dạng của tinh trùng có cấu trúc đặc biệt: Phần đầu là nhân chứa thông tin di truyền, trong khi chiếc đuôi dài giúp chúng di chuyển một cách linh hoạt để tìm trứng. Các nghiên cứu cho thấy, tinh trùng có khả năng di chuyển đến 3 – 4 mm mỗi phút trong môi trường dịch nhầy của cơ thể nữ giới, giúp chúng tiếp cận trứng để thực hiện quá trình thụ tinh.
Nam giới khỏe mạnh sản xuất một lượng tinh trùng khổng lồ, lên đến khoảng 100 triệu con mỗi ngày. Sau khi được sản xuất trong tinh hoàn, tinh trùng sẽ được lưu trữ trong túi tinh. Thời gian sống của tinh trùng trong cơ thể cánh mày râu có thể kéo dài khoảng 74 ngày tùy theo thể trạng từng người.
Nếu không được xuất ra ngoài thông qua quan hệ tình dục hoặc thủ dâm, tinh trùng sẽ tự phân hủy và được tái hấp thu bởi cơ thể. Quá trình tái hấp thu này giúp cơ thể duy trì sự sản sinh tinh trùng liên tục, góp phần duy trì cân bằng sinh lý và bảo vệ sức khỏe sinh sản của nam giới. Một nghiên cứu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, việc tái hấp thu tinh trùng giúp điều hòa nồng độ hormone và duy trì chức năng sinh sản bình thường.
Khi nam giới đạt cực khoái, tinh trùng sẽ được trộn với dịch tiết từ các tuyến khác bao gồm tuyến tiền liệt và tuyến bulbourethral để tạo thành tinh dịch. Sau đó, tinh dịch sẽ được xuất ra ngoài qua đường niệu đạo của dương vật. Tinh dịch không chỉ giúp bảo vệ tinh trùng khỏi các yếu tố bất lợi khi ra khỏi cơ thể, mà còn hỗ trợ quá trình thụ thai bằng cách tạo ra một môi trường thuận lợi cho tinh trùng di chuyển.
Với khả năng sản xuất và thời gian sống kéo dài, nam giới có thể duy trì khả năng sinh sản suốt đời, miễn là không gặp phải các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Một nghiên cứu từ Trường Đại học Yale cho thấy, lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân đối và duy trì hoạt động thể chất hợp lý có thể giúp cải thiện chất lượng tinh trùng và hỗ trợ khả năng sinh sản đáng kể ở nam giới.
Xem thêm: Bật mí nguyên nhân và cách khắc phục tình trạng vùng kín luôn ẩm ướt
Trong cơ quan sinh dục nữ
Thời gian sống của tinh trùng trong bộ phận sinh dục nữ là một yếu tố then chốt quyết định khả năng thụ tinh thành công. Khi xuất tinh vào trong âm đạo, tinh trùng được bảo vệ trong tinh dịch - hỗn hợp chất lỏng chứa enzyme và dưỡng chất giúp duy trì sự sống của chúng. Sau khi được xuất vào âm đạo, tinh dịch bắt đầu hóa lỏng trong vòng vài giờ. Quá trình này giúp tinh trùng tự do di chuyển ra ngoài tinh dịch và tiến sâu vào tử cung để tìm trứng.
Một nghiên cứu từ Viện Sức khỏe Quốc gia Mỹ (NIH) cho thấy, nếu tinh trùng không thoát ra khỏi tinh dịch trong thời gian hóa lỏng, các enzyme có trong tinh dịch sẽ bắt đầu phá hủy các tế bào tinh trùng. Những tinh trùng yếu không thể bơi ra sẽ chết sau vài giờ và không bao giờ có cơ hội tiếp cận trứng.
Theo nghiên cứu từ Đại học Harvard, thời điểm tinh trùng di chuyển vào âm đạo dễ dàng hơn nếu môi trường âm đạo chứa một lượng dịch nhầy có tính kiềm với độ pH khoảng 7,0. Phần lớn tinh trùng sẽ chết ngay tại cổ tử cung chỉ sau 24 đến 48 giờ do môi trường khắc nghiệt như sự thay đổi lớn về pH và các yếu tố miễn dịch khiến các “tinh binh” không thể vượt qua được. Tuy nhiên, trong điều kiện lý tưởng thì tinh trùng có thể sống từ 5 đến 6 ngày trong tử cung và ống dẫn trứng, tạo cơ hội cho tinh trùng gặp trứng và thực hiện quá trình thụ tinh.
Từ đó ta có thể thấy, việc vệ sinh phụ khoa cũng như giữ cho môi trường pH của âm đạo lẫn tử cung cân bằng cũng là yếu tố góp phần quan trọng để tối đa hóa khả năng thụ thai ở chị em.
Trong môi trường khác
Ngoài môi trường cơ thể người, tinh trùng khó có thể tồn tại lâu dài do những điều kiện khắc nghiệt xung quanh. Tuy nhiên, trong một khoảng thời gian ngắn, chúng vẫn có thể sống sót trong các môi trường như nước, không khí hay bao cao su. Mỗi một môi trường lại có tác động khác nhau, ảnh hưởng đến khả năng duy trì sự sống của tinh trùng, khiến thời gian tồn tại của chúng thay đổi không giống nhau.
Trong môi trường nước
“Tinh binh” của anh em dù có thể tồn tại trong nước nhưng vô cùng nhạy cảm với những yếu tố môi trường xung quanh nên có điều kiện hết sức khắt khe về nhiệt độ, độ pH và hàm lượng hóa chất. Ví dụ nếu tinh trùng được xuất tra trong bể bơi chứa clo thì sẽ bị tiêu diệt ngay lập tức trong vài giây do tác động mạnh mẽ của các chất khử trùng trong nước.
Tương tự vậy, nếu nước quá lạnh hoặc quá nóng thì tinh trùng cũng sẽ không sống được. Dù nhiệt độ nước đủ ấm và độ pH được cân bằng ở mức lý tưởng thì tinh trùng cũng chỉ có thể tồn tại trong một khoảng thời gian rất ngắn.
Trong không khí
Khi cánh mày râu xuất tinh khỏi cơ thể và tiếp xúc với các bề mặt như khăn giấy, thảm, giường hay sàn nhà,... ẩm ướt thì thời gian sống của tinh trùng thường chỉ kéo dài vài phút. Khi tinh dịch khô lại, những "chiến binh" nhỏ bé này sẽ nhanh chóng mất đi sức sống và không còn khả năng tồn tại.
Thế nhưng, nếu tinh trùng được xuất ra gần âm đạo - nơi có độ ẩm và nhiệt độ ổn định hơn, chúng có thể sống sót trong khoảng 20 phút. Thời gian ngắn ngủi này đủ để tinh trùng bắt đầu cuộc hành trình di chuyển vào sâu bên trong âm đạo, tiến gần hơn đến mục tiêu là trứng. Đây cũng là lý giải cho việc nếu nam giới xuất tinh ngoài nhưng vẫn có thể xảy ra hiện tượng mang thai ngoài ý muốn.
Khi ở trong bao cao su
Thời gian sống của tinh trùng trong bao cao su phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thành phần của bao, nhiệt độ, độ ẩm và cách bảo quản. Với nhiều bao cao su hiện nay được bổ sung thêm chất diệt tinh trùng làm phá vỡ màng tế bào của tinh trùng chỉ trong vài phút khiến thời gian sống của “tinh binh” rất ngắn.
Những loại bao cao su không chứa chất diệt tinh trùng thì thời gian tồn tại của các “chiến binh” khoảng 10 - 15 phút. Tuy nhiên, nếu nhiệt độ và độ ẩm quá cao hoặc quá thấp dễ khiến tinh trùng mất khả năng di chuyển và chết nhanh chóng. Ngoài các yếu tố môi trường, cách thức bảo quản bao cao su cũng ảnh hưởng đến sự sống sót của tinh trùng. Nếu bao cao su bị hở hoặc miệng bao không được buộc chặt, tinh dịch sẽ dễ bị khô, và tinh trùng sẽ không thể sống lâu. Nếu bao cao su được bảo quản tốt và không tiếp xúc với không khí hoặc ánh sáng, tinh trùng có thể sống thêm vài giờ trong môi trường ẩm ướt.
Nếu đông lạnh thì tinh trùng sống được bao lâu?
Khi được đông lạnh, tinh trùng có thể duy trì sự sống trong thời gian dài, nhờ vào các phương pháp bảo quản tiên tiến như đông lạnh bằng nitơ lỏng. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng quá trình này có thể kéo dài tuổi thọ của tinh trùng lên tới hơn 50 năm mà không làm giảm khả năng sinh sản. Lúc này, các tế bào tinh trùng rơi vào trạng thái “ngủ đông”, tạm dừng hoàn toàn các hoạt động sinh học và ngăn chặn sự phân hủy tế bào, từ đó bảo vệ chúng khỏi các tác động xấu của môi trường bên ngoài.
Các phương pháp này mở ra cơ hội cho những bệnh nhân ung thư muốn duy trì khả năng sinh sản trước khi điều trị hóa trị hoặc xạ trị hay những người muốn trì hoãn kế hoạch sinh con nhưng vẫn cần đảm bảo khả năng sinh sản trong tương lai.
Mặc dù phương pháp đông lạnh tinh trùng ngày nay đã rất phát triển, nhưng vẫn có một số yếu tố cần lưu ý: Khi tinh trùng được rã đông, một số tế bào có thể không chịu được sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ và mất khả năng hoạt động bình thường, dẫn đến giảm khả năng di chuyển và thụ tinh. Lúc này, các chuyên gia có thể sử dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI) hoặc thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Điều này chứng tỏ rằng mặc dù có sự giảm sút về chất lượng sau quá trình đông lạnh và rã đông, các công nghệ hỗ trợ sinh sản hiện nay vẫn có thể bù đắp những khuyết điểm này và mang lại cơ hội sinh sản cho nhiều người.
Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng
Tinh trùng với sức sống mong manh, dễ dàng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố từ môi trường xung quanh đến lối sống và tình trạng sức khỏe tổng thể của nam giới. Những yếu tố này có thể quyết định sự sống còn và khả năng sinh sản của chúng, là nền tảng cho niềm hy vọng tiếp nối sự sống.
Nhiệt độ - "kẻ thù" thầm lặng
Tinh hoàn cần nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ cơ thể (khoảng 34 - 35°C) để sản xuất tinh trùng hiệu quả. Khi nhiệt độ tăng do mặc quần áo chật, ngồi lâu hoặc tắm nước nóng thường xuyên,... có thể làm tăng nhiệt độ, "bóp nghẹt" quá trình sản xuất, khiến số lượng và chất lượng tinh trùng suy giảm.
Theo nghiên cứu của Đại học California, San Francisco, nam giới mặc quần lót boxer có nồng độ tinh trùng cao hơn 25% so với người mặc quần lót briefs do sự khác biệt về nhiệt độ ở vùng kín. Nghiên cứu chỉ ra rằng, nhiệt độ tăng 1 - 2°C có thể làm giảm 40% số lượng tinh trùng và tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng.
Do đó, hãy để "tinh binh" được "thở" bằng cách chọn quần áo thoải mái và hạn chế những thói quen vận động mạnh gây sinh nhiệt trong thời gian dài ở cơ quan sinh dục.
Thói quen sinh hoạt không lành mạnh - "con dao hai lưỡi"
Hút thuốc lá, uống rượu và sử dụng chất kích thích như caffeine hoặc ma túy,... đều là những "kẻ phá hoại" âm thầm đối với sức khỏe tinh trùng. Nicotine và độc tố trong thuốc lá "tấn công" DNA tinh trùng, làm chúng yếu ớt và khó di chuyển.
Một nghiên cứu năm 2016 chỉ ra, nam giới hút thuốc có số lượng tinh trùng thấp hơn 23% và tỷ lệ tinh trùng di động kém hơn 13% so với người không hút. Bên cạnh đó, rượu bia cũng gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh.
Chế độ dinh dưỡng - “nguồn sống” của tinh trùng
Chế độ ăn uống khoa học là "nền tảng" xây dựng "tinh binh" khỏe mạnh. Việc thiếu hụt kẽm, axit folic (vitamin B9), vitamin C và chất chống oxy hóa có thể làm giảm chất lượng tinh trùng. Hãy bổ sung rau xanh, trái cây, các loại hạt và thực phẩm giàu kẽm để "nuôi dưỡng" tinh trùng từ bên trong.
Ngoài ra, việc bổ sung thực phẩm giàu kẽm như hàu, tôm, trứng, sữa,... cũng góp phần nâng cao số lượng và chất lượng của “tinh binh”. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, bổ sung đủ kẽm giúp tăng 74% số lượng tinh trùng ở nam giới có sức khỏe sinh lý yếu.
Tác động tiêu cực của môi trường và hóa chất
Tiếp xúc với thuốc trừ sâu, kim loại nặng như chì, cadmium,... và hóa chất công nghiệp gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh trùng. Chúng có thể gây đột biến DNA, làm giảm khả năng di chuyển và tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng, dẫn đến những đột biến di truyền, ảnh hưởng đến chất lượng sinh sản và sức khỏe con cái.
Một nghiên cứu năm 2018 chỉ ra, công nhân tiếp xúc với chì có số lượng tinh trùng thấp hơn 30% so với người bình thường. Do đó, anh em cần bảo vệ bản thân, hạn chế tiếp xúc với các nguồn hóa chất gây tác động tiêu cực cho sức khỏe sinh sản.
Căng thẳng ảnh hưởng đến chất lượng tinh binh
Tình trạng căng thẳng, áp lực công việc và cuộc sống làm rối loạn hormone sinh dục, đặc biệt là testosterone sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh. Tình trạng stress kéo dài còn làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho các bệnh lý viêm nhiễm cơ quan sinh dục phát triển.
Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy, nam giới có mức độ stress cao có số lượng tinh trùng thấp hơn 47% so với người bình thường. Do đó, hãy tìm cách giải tỏa stress, giữ tinh thần thoải mái để "tinh binh" luôn sung sức.
Tuổi tác - yếu tố ảnh hưởng đến sự sinh tinh
Tuổi tác ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng tinh trùng. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng nam giới trên 40 tuổi có thể gặp phải những vấn đề sinh sản do sự suy yếu trong khả năng sản xuất tinh trùng khỏe mạnh.
Tinh trùng ở người cao tuổi thường di chuyển chậm hơn và có nguy cơ đột biến di truyền cao gấp 4 lần người trẻ tuổi. Từ đó gia tăng nguy cơ di truyền bệnh lý cho thế hệ sau.
Bệnh lý và điều trị y tế
Các bệnh lý như tiểu đường, viêm tinh hoàn, bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs),... là những “chướng ngại vật” có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh trùng.
Đặc biệt, hóa trị và xạ trị trong điều trị ung thư gây tổn thương tế bào sinh tinh, dẫn đến vô sinh tạm thời hoặc vĩnh viễn, phá hủy khả năng sinh sản của nam giới. Một nghiên cứu năm 2019 chỉ ra, 30% nam giới sau hóa trị có số lượng tinh trùng giảm đáng kể vì những phương pháp điều trị này có thể gây tổn hại đến DNA của tinh trùng, làm giảm khả năng thụ thai và sinh con khỏe mạnh.
Bí kíp tăng cường sức khỏe tinh trùng
Sức khỏe tinh trùng đóng vai trò quan trọng trong khả năng sinh sản của nam giới. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại với những yếu tố như stress, chế độ ăn uống không lành mạnh, ô nhiễm môi trường và thói quen sinh hoạt kém,... khiến chất lượng tinh trùng đang ngày càng giảm sút.
May mắn thay, khoa học đã chỉ ra rằng có nhiều cách hiệu quả để cải thiện sức khỏe tinh trùng nếu cánh mày râu có lối sống khoa học và điều độ. Dưới đây là một số bí kíp khoa học giúp nam giới duy trì sức khỏe tinh trùng tối ưu.
Chế độ ăn uống lành mạnh
Một chế độ dinh dưỡng cân đối, giàu vitamin và khoáng chất sẽ góp phần không nhỏ vào việc duy trì sức khỏe tinh trùng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, các chất chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E và selenium giúp bảo vệ tinh trùng khỏi các tổn thương do gốc tự do gây nên.
Hơn nữa, những thực phẩm giàu axit béo omega-3 (có trong cá hồi, hạt chia, hạt lanh) cũng giúp cải thiện khả năng vận động của tinh trùng. Bên cạnh đó, việc bổ sung kẽm và folate (có trong các loại hạt, thịt đỏ, rau lá xanh) là cực kỳ quan trọng trong việc phát triển và duy trì tinh trùng khỏe mạnh ở phái mạnh.
Giảm thiểu stress
Căng thẳng không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng tinh trùng. Khi stress kéo dài, cơ thể sẽ sản sinh ra cortisol - hormone làm giảm nồng độ testosterone và chất lượng tinh trùng. Vì vậy, tìm cách kiểm soát stress thông qua các hoạt động thư giãn như yoga, thiền, thể dục đều đặn là điều vô cùng cần thiết để cải thiện sức khỏe sinh sản của anh em.
Tập luyện thể thao đều đặn
Hoạt động thể chất không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn thúc đẩy lưu thông máu, nâng cao khả năng sản xuất testosterone - hormone quan trọng trong việc duy trì chất lượng tinh trùng.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng luyện tập quá mức có thể dẫn đến việc giảm sản xuất tinh trùng. Vì vậy, duy trì một chế độ tập luyện hợp lý với các bài tập như chạy bộ, bơi lội hay đạp xe là lựa chọn lý tưởng anh em có thể tham khảo.
Ngừng sử dụng các chất gây hại
Các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá và các loại ma túy có thể làm suy giảm chất lượng tinh trùng nghiêm trọng. Hút thuốc lá đặc biệt là thủ phạm gây ra sự giảm sút về số lượng và chất lượng tinh trùng, trong khi rượu bia làm ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone trong cơ thể. Việc từ bỏ các thói quen xấu này sẽ giúp cải thiện khả năng sinh sản rõ rệt.
Ngủ đủ giấc
Giấc ngủ là yếu tố không thể thiếu trong việc duy trì một cơ thể khỏe mạnh và chất lượng tinh trùng tốt. Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, nam giới ngủ từ 7 đến 8 giờ mỗi đêm có lượng tinh trùng khỏe mạnh và số lượng tinh trùng cao hơn so với những người thiếu ngủ. Thiếu ngủ sẽ làm giảm khả năng sản sinh testosterone, đồng thời gây ra sự mệt mỏi và suy yếu sức khỏe sinh lý tổng thể.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Cuối cùng, việc theo dõi sức khỏe tổng thể và khám phá sớm các vấn đề tiềm ẩn là cách quan trọng để bảo vệ chất lượng tinh trùng. Nếu có dấu hiệu bất thường như giảm ham muốn tình dục, khó có con, hoặc các vấn đề về chức năng sinh lý, nam giới nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Với những bí kíp này, nếu cánh mày râu thực hiện một cách kiên trì và đúng đắn, sẽ có cơ hội cải thiện sức khỏe tinh trùng và bảo vệ khả năng sinh sản của mình một cách tối ưu.
Việc hiểu rõ về thời gian sống của tinh trùng trong các môi trường khác nhau không chỉ giúp chúng ta nắm rõ hơn về khả năng sinh sản mà còn cung cấp các biện pháp bảo vệ và cải thiện sức khỏe tinh trùng một cách hiệu quả. Qua các thông tin đã chia sẻ ở trên, Oichin hy vọng rằng các cặp đôi sẽ có thêm kiến thức để tối ưu hóa khả năng sinh con khỏe mạnh và hạnh phúc.
